Czym jest odporność psychiczna?

• Termin „odporność psychiczna” wprowadził jako pierwszy James Loehr – czołowy psycholog sportowy.

Odporność psychiczna jest zdolnością do działania w przedziale górnych możliwości danej osoby, niezależnie od konkurujących okoliczności.

James Loehr’a twierdzi, że odporność psychiczna, jest połączona z wydajnością – podstawową jakością cechująca umysły zwycięzców. Wg. niego stres nie jest wrogiem naszego życia. Paradoksalnie to on jest podstawą wzrostu i rozwoju.

Dr Peter Clough, dziekan Wydziału Psychologii University of Hull natomiast uważa, że:

Odporność psychiczna to zdolność człowieka do radzenia sobie z wyzwaniami, presją i trudnościami, która determinuje jego odporność na stres.

Filary silnej psychiki– MODEL 4C

1. Wyzwanie (challenge); postrzeganie wyzwania jako szansy rozwoju.
2. Pewność siebie (confidence); duża wiara we własne umiejętności.
3. Zaangażowanie (commitment); wytrwałość w realizacji powierzonych zadań.
4. Kontrola/poczucie wpływu (control); pewna dowolność w wykonywaniu pracy.

Jak można rozumieć MODEL 4C?

1. Challenge – Wyzwanie czyli postrzeganie życiowych wyzwań jako szansy, optyka na kryzysy jako możliwości pozytywnych zmian/rozwoju.
2. Confidence – Pewność siebie oznaczająca wysoki poziom wiary w swoje możliwości i kompetencje (tak emocjonalne, społeczne, jak i zawodowe).
3. Commitment –  Zaangażowanie czyli wytrwałość i sumienność w realizowaniu zadań, a także poczucie odpowiedzialności za jakość wykonania zadań i zobowiązań.
4. Control – Poczucie wpływu/wewnętrznej kontroli czyli przekonanie o tym, że mam wpływ na swój los, potrafię kierować swoimi decyzjami, mogę je zmieniać wraz ze zmieniającymi się okolicznościami; to poczucie wewnętrznej kontroli – to ja mam największy wpływ na swoje życie, a nie inni ludzie/los/świat/przypadek czy inne okoliczności zewnętrzne. To poczucie kontroli jest bardzo ważne, bo motywuje nas do podejmowania działań, nawet tych bardzo wymagających czy ryzykownych.

Przeciwieństwem odporności nie jest słabość, a wrażliwość a wrażliwość to nie słabość. Wrażliwość nie jest tożsama z empatią.

Odporność psychiczna nie powoduje, że będziesz patrzył na świat przez różowe okulary. Oznacza, że nie będziesz ignorował trudności, a problemy będziesz postrzegał jako część swojego życia. Natura wyposażyła każdego człowieka w zdolności adaptacyjne, to nie obdzieliła wszystkich jednakowo. Badania wykazują, że odpornością psychiczną oraz jej brakiem można się „zarażać”. Wrażliwa osoba może mieć po prostu trudniej w niektórych aspektach życia, nastawionych na rywalizację, czy bezwzględne osiąganie sukcesu, natomiast w wielu innych może wieść prym, np. w obszarze pomagania ludziom czy działalności artystycznej. Wrażliwość nie jest cechą negatywną, a osoba odporna psychicznie nie ignoruje uczuć.

Osoby, które charakteryzują się wysoką odpornością psychiczną mogą być równocześnie empatyczne oraz wrażliwe na emocje innych.

Badania jednoznacznie dowodzą, że można być jednocześnie odpornym psychicznie i opiekuńczym. Co więcej, wykazują silny pozytywny związek między odpornością psychiczną a inteligencją emocjonalną. Osoby o wysokiej inteligencji emocjonalnej potrafią nie tylko rozpoznawać i kontrolować własne stany emocjonalne, ale też stany emocjonalne innych.

Odporność psychiczna nie jest cechą jednolitą – składają się na nią zachowania, myśli i emocje, którym zawsze można się przyjrzeć i przynajmniej próbować modyfikować.

Badanie opublikowane w 2007 roku w „Harvard Business Review” wykazało, że istnieje związek pomiędzy poziomem odporności psychicznej a stanowiskiem w hierarchii: najbardziej odporne psychicznie osoby pełniły najważniejsze funkcje. Zupełnie inaczej będzie się przekładać na efekty pracy wysoka odporność dowódcy wojskowych sił specjalnych, a zupełnie inaczej artysty.  Są takie obszary życia, np. relacje, w których to właśnie większa wrażliwość jest bardziej cenna i adekwatna.

Odporność psychiczna nie jest równoznaczna z poczuciem szczęścia. Osoby, które przeszły dużo trudności, są silne i wiedzą, że dadzą radę bo nie takie rzeczy już przeżyły.To nie znaczy jednak, że mają super moc i są niezniszalne. 

Więcej informacji uzyskasz na szkoleniu:

1. Szkolenie otwarte online i stacjonarne: (link)
2. Szkolenie zamknięte na zamówienie: (link)

Poznaj również szczegóły badania odporności psychicznej MTQ Plus (link) 

Kluczowa wskazówka w kierunku wzmacniania odporności psychicznej: Wzmacniaj sztukę koncentracji na sprawach pozytywnych, zarządzaj trudnościami, wyciągaj wnioski i pamiętaj o regeneracji.

Pozdrawiam serdecznie,

Iwona Firmanty

Trener biznesu, Psycholog, Socjolog, Coach ICC

Certyfikowany konsultant MTQ Plus