Wiele osób chce dziś rozwijać swoje asertywne umiejętności. Rośnie świadomość tego, że asertywność jest pożądaną postawą w życiu zawodowym – pozwala nam lepiej dbać o nasze cele i interesy, komunikować się z innymi na jasnych zasadach i wyznaczać czytelne granice. Jednocześnie wprowadzaniu asertywnych zachowań w miejscu pracy mogą towarzyszyć różne obawy. Najczęstsze dotyczą tego, że asertywność zepsuje albo wystawi na poważną próbę nasze relacje. Zastanawiamy się, czy zostanę odebrany/a jako egoista? Czy przyjdzie mi być tą osobą, przy której milkną wszystkie rozmowy, gdy wchodzi do biura? Będą pomijać mnie podczas integrującego spotkania po pracy?
Czy rzeczywiście jest się czego bać? Przyjrzyjmy się temu z bliska. Weźmy pod lupę temat relacji i samą asertywność.
Znaczenie dobrych relacji w miejscu pracy.
Przede wszystkim warto powiedzieć, że te obawy czy wątpliwości nie są czymś złym. Przeciwnie – są naturalne, ponieważ dla większości z nas relacje z innymi ludźmi są po prostu niezwykle ważne. Wpływają nie tylko na to, jaka atmosfera panuje w pracy i czy dobrze się w niej czujemy. Dla wielu pracowników dobre relacje są ważnym czynnikiem motywacyjnym. Mają znaczenie dla naszego zaangażowania w obowiązki i dla naszej efektywności. Często jakość relacji decyduje o satysfakcji zawodowej lub jej braku. Dobre relacje sprzyjają również budowaniu poczucia przynależności do zespołu oraz wzmacniają nasze zaangażowanie w wykonywane obowiązki. To właśnie relacje bywają mocnym argumentem, gdy podejmujemy decyzję o odejściu z pracy bądź pozostaniu w niej.
Dobre relacje w pracy:
- budują atmosferę miejsca pracy,
- są czynnikiem motywacyjnym,
- wzmacniają zaangażowanie,
- oddziaływają na efektywność,
- budują poczucie przynależności do zespołu.
Definicja asertywności.
Czy asertywność może być tą pierwszą kostką domina, która przewróci się i zburzy cały szereg? Cały ułożony porządek naszych relacji z innymi osobami z pracy? Już sama definicja asertywności daje pewną podpowiedź na ten temat.
Asertywność wg Marii Król Fijewskiej (autorki polskiego treningu asertywności) to:
Umiejętność pełnego wyrażania siebie w kontakcie z inną osobą czy osobami. Bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażenie wobec innej osoby swoich uczuć, postaw, opinii lub pragnień w sposób respektujący uczucia, postawy, opinie, prawa i pragnienia drugiej osoby.
Definicja asertywności mówi o wyrażaniu siebie, a jednocześnie dodaje, że odbywa się to przy poszanowaniu drugiej strony relacji. Asertywność zakłada: ja jestem OK i Ty jesteś OK – ja i Ty jesteśmy w porządku. Jesteśmy tak samo ważni. Nasze prawa, uczucia, poglądy, interesy na równi zasługują na szacunek.
Mity asertywności w pracy. Różnice między asertywnością, agresywnością a uległością w pracy.
Z założenia asertywność nie ma na celu burzenia relacji czy ich pogarszania. Co więcej, asertywność pozwala nam wyrazić swoje zdanie bez agresji czy manipulacji, co buduje zaufanie i szacunek w relacjach z kolegami i przełożonymi. Skąd więc obawy?
Moim zdaniem niepokój często bierze się z pewnych mitów na temat asertywności. Wielu osobom asertywne zachowanie kojarzy się z „grubą skórą” i brakiem wrażliwości a nawet kultury. Z rozpychaniem się łokciami, roszczeniową postawą, gdzie gramy tylko „na siebie” i dbamy o swoje interesy, naruszając granice i prawa drugiej strony. Jeżeli ktoś uważa, że to jest właśnie asertywność, myli ją z postawą agresywną. W przeciwieństwie do agresji, która często opiera się na naruszaniu czyjegoś poczucia wartości lub godności, asertywność zakłada wyrażanie swoich opinii i potrzeb w sposób bezpieczny i szanujący zarówno siebie, jak i innych.
Pamiętajmy, że asertywność, to jednak też nie uległość, w której wyrzekamy się swoich praw i potrzeb. Ustępujemy, ponieważ uważamy, że inni ludzie są ważniejsi, więcej warci. A jeżeli już upominamy się o coś dla siebie, długo się tłumaczymy i towarzyszy nam poczucie winy. Asertywna postawa zakłada równowagę między szacunkiem dla siebie a szacunkiem dla innych.
Asertywność. Przykłady z życia zawodowego.
Zróbmy jasne rozróżnienie na przykładzie. Spójrzmy na pewną sytuację w pracy i możliwe reakcje. Jak myślisz, która z nich jest asertywna?
Widzę, że Tobie to już mało miejsca na własnym biurku! Może jeszcze obok tych segregatorów przed moim komputerem obiad sobie postaw! Nie spotkałam osoby, która byłaby tak skupiona na sobie!
Czy możemy porozmawiać o tych segregatorach? Miałabyś możliwość trzymania ich u siebie? Wiesz, bardzo mi nie przeszkadzają, ale jak piszę sprawozdanie, to przydaje się trochę przestrzeni. Zrozum mnie, to nic osobistego… Czy zgodzisz się? Czy to będzie dla Ciebie OK?
Aniu, na moim biurku są cztery Twoje segregatory. Potrzebuję przestrzeni do pracy, więc proszę, abyś je stąd zabrała. Jeżeli Tobie będzie potrzebne dodatkowe miejsce, możemy się umówić, że odkładasz je tu, gdy jestem poza biurem.
Jeśli wskazałeś/-aś zdanie nr 3 , jako asertywne, to brawo dla Ciebie!👍😉
Korzyści wynikające z bycia asertywnym w środowisku zawodowym.
Na przykładzie tej sytuacji z segregatorami chcę również pokazać, że asertywność w pracy może Ci się przydać w wielu okolicznościach. Asertywne komunikaty są pomocne, gdy:
- chcesz prosić kogoś o zmianę zachowania, które Ci nie odpowiada, wpływa niekorzystnie na Ciebie i Twoją pracę (np. ktoś przeszkadza Ci, gdy akurat piszesz bardzo ważnego maila i potrzebujesz skupienia),
- ustalasz zasady współpracy (np. przy wspólnym zadaniu, projekcie),
- chcesz ustalić zasady wzajemnych relacji (np. mówisz, co jest dla Ciebie ważne, na czym Tobie zależy),
- chcesz, aby Twoje zdanie też się liczyło w kontaktach z innymi pracownikami lub przełożonym/-ą,
- prowadzisz kluczowe dla Ciebie rozmowy (np. w sprawie podwyżki czy awansu).
Te wszystkie sytuacje są bardzo istotne dla relacji i dobrej współpracy. Przez to, jak się w nich zachowasz, masz realny wpływ na Twoje obecne i przyszłe stosunki ze współpracownikami, przełożonymi, podwładnymi.
Dzięki asertywności będziesz również:
- budować relacje oparte na równowadze i wzajemności (bez poczucia „ja zawsze z siebie tyle daję, a ta druga osoba nic”, „wykorzystują mnie, a mi nie pomogą, gdy potrzebuję”),
- lepiej radzić sobie z emocjami w kontakcie z innymi ludźmi (nie „trzymać” uczuć w sobie, aż wybuchniesz, jednocześnie wyrażać je w sposób zdrowy dla Ciebie i relacji),
- zwiększać prawdopodobieństwo osiągnięcia swoich celów, przy zachowaniu dobrych stosunków (jak myślisz, którą z reakcji: 1, 2 czy 3 masz największą szansę zmienić zachowanie koleżanki z pracy?).
– To wszystko pięknie – możesz stwierdzić. – Ale co będzie, jeśli powiem to asertywne zdanie zbyt wprost i jednak to kogoś urazi?
Oczywiście to kwestia wyważenia i dopasowania komunikatu, by uwzględniał obie strony w relacjach. Pamiętasz? Ja jestem OK i Ty jesteś OK. Asertywność daje nam wiele możliwości zadbania o wzajemne stosunki. O konkretnych sposobach, technikach uczymy się na szkoleniach otwartych i zamkniętych z asertywności „Asertywność w pracy”. Ćwiczymy różne sposoby na zbudowanie satysfakcjonujących relacji (również w wygodnej formule online). W przytoczonej wcześniej sytuacji z rozmówca może dodać np.
Aniu, dobrze mi się z Tobą pracuje, dlatego mówię Ci o tych segregatorach, bo zależy mi na jasnych zasadach naszej współpracy.
Spójrzmy jeszcze na inny przykład, gdy rozmówca zachowuje się asertywnie, jednocześnie doceniając relację z drugą osobą: Kolega z pracy regularnie przerywa Ci podczas spotkań, co utrudnia skuteczną komunikację i prowadzenie dyskusji. Jak możesz zareagować?
Tomku, wiesz, jak bardzo cenię Twoje zdanie w sprawie projektów. Jednocześnie teraz potrzebuję skupienia wszystkich, żebym mogła omówić temat przed następnym spotkaniem. Zostawmy komentarze na koniec”.
Asertywność a relacje zawodowe. Jak to pogodzić?
– Tak – możesz powiedzieć. – Jednak przecież ludzie są różni. To, co dla jednego będzie odpowiednie, drugiemu sprawi przykrość, bo np. wszystko bierze do siebie i obrazi się na mnie.
Nie będę Cię oszukiwać – czasem i tak się zdarza. To dlatego, że możesz zrobić bardzo wiele dla relacji, ale nie masz 100% wpływu na to, jak dana osoba zareaguje. I tu dochodzimy do kwestii odpowiedzialności. Asertywność bardzo mocno ją akcentuje i jasno stawia sprawę: ja odpowiadam za siebie i swoje emocje, reakcje itp., a mój rozmówca – za swoje. To oznacza, że mogę zrobić tylko to, na co mam wpływ. Mogę zdziałać dla dobrych stosunków, co w mojej mocy, ale zawsze pozostaje obszar decyzji drugiej strony.
I bardzo dobrze, bo w zdrowych relacjach każdy z nas jest samodzielną i niezależną jednostką. Jednak to, że ktoś będzie niezadowolony z Twojego asertywnego zachowania, nie oznacza, że musisz z asertywności rezygnować.
Jak rozwijać asertywność i budować dobre relacje zawodowe?
Masz prawo do realizacji swoich celów, obrony interesów, wyrażania siebie. Możesz z niego korzystać i zachowywać się asertywnie, dopóki nie naruszasz w ten sposób praw innych osób. Po pierwsze: przyznaj sobie to prawo i pamiętaj o nim.
Po drugie: weź pod uwagę, że zawsze mogą się zdarzyć osoby, które nie będą entuzjastycznie reagować na Twoją asertywność. Szczególnie na początku, gdy zaczniesz ją wprowadzać w życie. Zwłaszcza, jeśli wcześniej Twoje reakcje były w większości uległe. Wyzwaniem jest tu zmiana Twoich zachowań na te, do których otoczenie nie przywykło. Warto jednak wyjaśnić, że stając się asertywnym/-ą nie stajesz się osobą niemiłą czy egoistyczną, lecz po prostu trochę niewygodną. Zaskoczeni i niezadowoleni są zwykle ci, którzy na Twoim braku asertywności wcześniej korzystali. Pójście w stronę bardziej asertywnych reakcji, nie oznacza jednak, że Wasze relacje są stracone.
Dobra wiadomość jest taka, że do Twojej nowej postawy ludzie się po prostu po jakimś czasie przyzwyczają. Nauczą się też bardziej uwzględniać w relacjach Ciebie (a raczej Ty ich tego nauczysz!). Ważne, by to wszystko wprowadzać najlepiej małymi krokami, lecz konsekwentnie, z szacunkiem dla drugiej strony. Na szkoleniach z asertywności również dzielę się przydatnymi wskazówkami, jak zacząć zmiany i zmotywować się, by w nich wytrwać.
Korzyści dla relacji w pracy związane z rozwijaniem asertywności.
Nawet jeśli początkowo masz więc wrażenie, że Twoje stosunki z ludźmi trochę się ochłodziły, nie zniechęcaj się, bo długoterminowo korzyści dla relacji przeważają. Dzięki Twojej asertywności:
- relacje zyskają jasne zasady - ludzie nauczą się respektować Twoje granice i to co dla Ciebie ważne (pokażesz, jak chcesz, aby Ciebie traktowano), a Ty dowiesz się tego samego o nich (lepiej się poznacie),
- pojawi się bardziej sprawna komunikacja i współpraca, będzie mniej niedopowiedzeń i nieporozumień – sprawy będą wyjaśniane są na bieżąco,
- relacje staną się bardziej autentyczne i nastawione na to, by uwzględniać w nich obie strony,
- asertywność sprzyja rozwiązaniu konfliktów w sposób konstruktywny, zminimalizujesz więc ryzyko narastania napięć w sobie i pomiędzy Tobą a daną osobą,
- zyskasz szacunek innych (i szacunek do siebie), nawet jeśli nie wszyscy Cię w nowej, asertywnej wersji polubią.
Może się też zdarzyć, że gdy jedne osoby z trudem przyjmą Twoje asertywne ja, inne, nowe okażą się, niespodziewanie Twoimi sojusznikami. Te drugie docenią Ciebie za to, jaki/-a jesteś, a nie za to, że zawsze się z nimi zgadasz.
A Ty, wiedząc, że Twoja autentyczność jest ceniona i szanowana, możesz skupić się na realizacji zadań bez obawy o oceny czy niepokojące opinie innych. W rezultacie, możesz doświadczać większej satysfakcji z pracy i bardziej pozytywnego podejścia do szans zawodowych i społecznych, jakie stawia przed Tobą Twoja organizacja.
O takich zmianach w swoim życiu mówią uczestnicy szkoleń z asertywności w pracy. Zdarza się, że po kilku miesiącach mamy okazję spotkać się na szkoleniu z innego, uzupełniającego tematu (np. z komunikacji interpersonalnej). Mówią wtedy, że odkąd zaczęli systematycznie wdrażać w życie asertywną postawę, ich relacje się zmieniły. Zyskały więcej równowagi, a oni czują się w nich pewniej – ze sobą i z innymi. Czasem mówią, że odkryli na drodze do asertywności nowe, wartościowe relacje.
Tego wszystkiego i Tobie życzę i zapraszam serdecznie na szkolenia 🙂
Pozdrawiam serdecznie,
Trenerka kompetencji miękkich z praktyką w biznesie i administracji,
Psycholożka, Blogerka i twórczyni projektu Asertywna.com.pl,
Certyfikowana Konsultantka Extended DISC.
Chcesz wzmocnić swoją asertywność, nauczyć się komunikować własne potrzeby, a jednocześnie nie tracić udanych relacji zawodowych?
Poznaj ofertę szkoleń i warsztatów od Human Skills!
To szkolenie polecamy wszystkim, którzy chcą wypracować umiejętność bezkonfliktowego wyrażania swoich poglądów, potrzeb i oczekiwań oraz nauczyć się formułowania odmowy w komunikacji ustnej i pisemnej. Nasze szkolenie będzie idealne zarówno dla specjalistów jak i osób na stanowiskach kierowniczych i liderskich.
To szkolenie o programie dopasowanym do branży i wyzwań Twojej organizacji, pozwoli pracownikom wzmocnić odporność na manipulacje i próby wykorzystania ze strony otoczenia, budować zdrowe relacje zawodowe, a także poprawi atmosferę w miejscu pracy. Asertywni pracownicy czują większą satysfakcję ze swoich działań, jasno komunikują potrzeby, przez co ryzyko ich wypalenia zawodowego i rotacji na stanowiskach zdecydowanie spada.
